بنتونیت ها نوعی رس هستند که به فراوانی در سطح زمین یافت میشوند و مصارف متنوع وگوناگونی دارند اغلب بنتونیت ها  بر اثر هوازدگی و دگرسانی خاکسترهای آتشفشانی ودر حضور آب تشکیل می شود. در قدیم الایام مردم کشورهای مختلف از بنتونیت استفاده های متعددی می کردند، برای چربی زدایی از پشم گوسفند ها تا استفاده در حمام برای  سرشویی که در ایران  بنام گل سرشویی هم معروف است و برای قوام آوری شیره انگور ،  هر کسی به  فراخور حال و احوال خود از  این گل طبیعی استفاده مورد نظر خود را داشته و دارد. با پیشرفت علم شیمی و معادن ، توسط دانشمندان و دانشجویان و علاقمندان آزمایشات مختلف انجام شد و کاربرد های متنوعی از آن بعمل آوردند،  امروز این ماده معدنی کم اهمیت مصارف شگفت انگیزی دارد و کاربردهای زیادی درصنعت فولاد و صنایع نفت و  پتروشیمی، صنایع روغن و تصفیه، مصارف درمانی،چاه ارت، مصارف خوراکی دام و طیور دفع آفات و هزاران نوع مصارف کوچک و بزرگ دارد. بنتونیت ها در انواع مختلف که شامل بنتونیت های سدیمی که تورم پذیری بالایی دارند و بنتونیت های کلسیمی که تورم پذیری کمتری دارند  یافت میگردد که هرکدام موارد مصرف خاص خود را دارند. شرکت معدنی سنگ ولیعصرکه کاشف معدن بنتونیت قره ناز وکلتکه که درمسیر جاده زنجان به دندی قرار دارد میباشد ،درسالهای 1369 تا  1372همکاران  شرکت معدنی ولیعصرکه معدن را کشف کرده و پروانه بهره برداری گرفته بودند از موارد مصرف این ماده معدنی نا آگاه بودند که  تصادفا” یکی از بزرگان صنعت تصفیه روغن به نام شرکت قطران کاوه  با مدیریت  جناب آقای منیری که از بنیان گذاران  صنعت تصفیه روغن  درخاورمیانه هستند  این ماده معدنی را دیده  و مورد آزمایش قرارداده  و به مدیریت شرکت ولیعصر اطلاع دادند و  پس از آن این ماده معدنی به روال تولید صنعتی خود  افتاد و با میکرونیزه کردن و  بسته بندی آن در کارگاههای تولید مواد معدنی میکرونیزه  راه تصفیه روغن صنعتی هموارتر شد و بمرور کارخانجات دیگری متوجه این امرگردیده و شروع به استفاده از این بنتونیت که پس از میکرونیزه وبسته بندی به نام خاک رنگبر معروف شد نمودند. امروزه بیش از صدها کارخانه تصفیه روغن صنعتی و حتی خوراکی وجود دارند که از خاک    این معدن استفاده می نمایند. در طی سی سال  گذشته اشخاص فراوانی تلاش نموده اند که با بهره برداری از معادنی در اطراف معدن  بنتونیت قره ناز  واقع  در 134 کیلومتری جاده  زنجان به دندی در جنب معدن معروف سرب و روی انگوران معادنی را  کشف و  برای تولید  خاک رنگبر استفاده نمایند لکن کیفیت بنتونیت این شرکت که حاوی مقدار فراوانی مونت موریلونت میباشد و ذخیره میلیون تنی آن همه رقبا را  کنار خواهد زد  و در آینده بدون رقیب تمام تقاضای خاک رنگبر کشور عزیزمان و کشورهای اطراف را تأمین خواهد نمود.اخیرا”  آزمایشگاه  شیمی کوچکی  در قسمتی از دفتر مرکزی  شرکت  واقع  در  زنجان دایر نموده ایم که از سینه کارهای هر دو معدن ده ها مورد تستهای روغن اخذ شده که نمونه های آن در سایت قابل ملاحظه میباشد و به زعم واعتراف مصرف کنندگان متعدد روغن خاک رنگبری که از بنتونیت معدن قره ناز تولید شده است نه تنها در خاور میانه بی نظیر است بلکه میتواند جزء ممتازترین بنتونیت های خام جهان باشد.انواع بنتونیت:  بنتونیت ها بخاطر دارا بودن یک عنصر فلزی غالب در ساختار اتمی خود به دسته هایی تقسیم میگردند که آن عنصر را بیشتر دارا باشند این عنصر میتواند از اتمهای سدیم یا پتاسیم ویا آلومینیوم و کلسیم باشد که هر کدام از این عناصرغالب باشند بنتونیت به همان نام معروف خواهد شد، بعنوان مثال بنتونیت کلسیمی یا بنتونیت سدیمی و .. بیشترین کاربرد را دو نوع کلسیمی و سدیمی  بنتونیت دارا میباشد. بنتونیت سدیمی تورم پذیر است و کلسیمی خواص جذب چربی دارد که از نوع کلسیمی آن برای فعال کردن استفاده میشود که در زیر به آن اشاره میشود: فعال کردن بنتونیت خوراکی فعال کردن بنتونیت بمعنای افزایش توان خاک معدنی در جذب ناخالصی ها و مواد مضرروغن است . از لحاظ علمی فعال کردن یعنی  جایگزین کردن یون هیدروژن به جای یون آلومینیوم ،آهن و منیزیم است.فعالسازی بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع خاک و تصحیح PH دارد . فعال سازی خواص بنتونیت را بطرز چشمگیری افزایش می دهد.بنتونیت استخراج شده  از معدن شرکت ولیعصر یکی از بهترین انواع بنتونیت ها در طبیعت میباشد که شرکت کانی ساز جم از مهمترین و بزرگترین شرکتهای تولید خاک فعال(اکتیو شده)از مشتریان  علاقمند به بنتونیت تولیدی شرکت ولیعصر می باشد که برای  مصارف خوراک از آن  استفاده می کند و سالیانه مقادیر متنابهی خریداری و میکرونیزه نموده و فعال می نماید.

فلدسپات (Feldspare) فلدسپات ها کانیهای آذرین هستند که نسبتاً در طبیعت به فراوانی یافت میشوند که مصارف متعددی در صنایع کاشی و سرامیک و شیشه سازی دارند و یکی از مشهورترین گدازآورها در صنعت سرامیک میباشند ، که اغلب به رنگ سفید و جلای شیشه ای هستند . هر قدر ناخالصی هائی  مثل آهن ، میکا و کوارتز کمتر باشند مقبولیت و مرغوبیت آنها در صنعت بیشتر است . وجود ناخالصی در فلدسپات رنگ آنرا کدر و مخدوش میکند ، بالاخص در ساخت لعابهای کاشی هر قدر ناخالصی کمتر باشد بهتر است . فلدسپات ها تقریبا به سه صورت در طبیعت یافت میشود : 1-فلدسپاتهای سدیک 2-فلدسپاتهای پتاسیک 3-فلدسپاتهای کلسیک فلدسپاتهای سدیک و پتاسیک بیشتر از فلدسپاتهای کلسیک یافت میشوند و مورد استفاده قرار میگیرند. بیشتر مصارف صنعتی از انواع فلدسپاتهای پتاسیک و سدیک هستند . از میان این دو نوع فلدسپات ، فلدسپاتهای پتاسیک کمیابتر از فلدسپاتهای سدیک هستند و مصارف خاص خود را دارند بالاخص در ساخت چینی های مظروف و در ترکیبات مینای دندان ، لعابهای سرامیکی ، الکترودها و… البته اغلب مصارف صنعتی فلدسپات پتاس و سدیک یکی هستند صرفاً در پاره ای موارد خاص مشتری به دنبال نوع خاصی از فلدسپات میگردد که ممکن است خواهان فلدسپات پتاس و یا فلدسپات سدیک به طور خاص باشد . این نوع فلدسپاتها هم مصارف مشترک دارند و هم اینکه به صورت خاص میتوانند به کار گرفته شوند.همچنین مصرف فلدسپات سدیک بیشتر از فلدسپات پتاس است . معدن فلدسپات سدیک دوران: این معدن در کیلومتر 14 جاده زنجان به بیجار و در کنار روستاهای دوران و ریحان قرار گرفته است . شرکت تعاونی معدنی مجتمع اکتشاف زنجان از سال 1370بهره برداری از این معدن را به دست آورده است و فعلا هم مشغول استخراج و فروش آن ماده معدنی است. فلدسپات سدیک معدن دوران و ریحان دارای ذخایر بسیار فراوان است ، به نحوی که این شرکت بیش از سی سال است که از آن در حال بهره برداری است و همچنان ادامه دارد. محصول فلدسپات سدیک بدست آمده از این معدن به صورت شکری و سفید رنگ است به نحوی که در هوای آفتابی بدون عینک نمیتوان به آن خیره شد . ناخالصی آن بسیار کم و مقدار آهن آنهم در حد صدم درصد است. کارخانجات فراوانی در طی این سالها جزء مصرف کنندگان این فلدسپات بوده اند که اغلب برای بدنه کاشی و سرامیک و کاشیهای گرانیتی استفاده میشود. نام گرانیتهای دوران که در مرجع کتابهای معدنی به آن اشاره شده از همین روستا و همین معدن است . محصول استخراجی از این معدن به طور خدادادی شکری و ریز دانه است و نیازی به هزینه سنگ شکن ندارد و مستقیماً میتوان در بال میل تر و دیگر جاها که قرار باشد میکرونیزه شود مستقیماً بدون سنگ شکن که ممکن است آلوده هم شود مورد استفاده قرار گیرد. کارخانجات کاشی سرامیک و لعاب کاشی در سرتاسر ایران از این فلدسپات استفاده کرده اند و میکنند . شرکتهای معتبری چون کاشی مرجان ، سینا کاشی ، کاشی زهره کاشمر ، کاشی پارس ، کارخانه پودر ستبران و دهها مورد دیگر. باستحضار بازدیدکنندگان محترم میرساند که دست اندر کاران این شرکت عمداً نخواستند که موارد بسیار فنی و علمی دانشگاهی را در این مقوله بیاورند چون برای محققین و دانشجویان عزیز منابع علمی فراوانی در کتابها و اینترنت وجود دارد که راساً میتوانند مراجعه نمایند . در این سایت آنچه که ملموس بازار و مورد پسند مشتری و مصرف کننده است آورده شده است .

کائولن یک نوع ماده معدنی است که از خانواده رس هاست با فر مول شیمیایی Al2Si2O5(OH)4 که به خاطر قدمت استفاده از آن در چین و محل قرار گرفتن آن در منطقه ای بنام (Kao-Ling)   بنام کائولین معروف شده است . این ماده معدنی غالباً سفید رنگ است لکن به جهت همجوار بودن با عناصر دیگر مثل آهن در رنگهای قرمز و قهوه ای و زرد هم دیده میشود . جلای آن مرواریدی صدفی تا خاکی نوسان دارد. این شرکت قصد توضیح علمی و تحقیقاتی در مورد کائولن را ندارد ، زیرا منابع فراوانی وجود دارد که دانشجویان یا آنهایی که به دنبال فراگیری تخصصی تر این ماده معدنی هستند میتوانند به آنها مراجعه نمایند ، لکن به اختصار به استحضار بازدید کننده محترم سایت میرسانیم که کائولن بر حسب کیفیت مصارف گوناگونی دارد به طور مثال : 1-صنعت کاغذ سازی که از کائولن های سفید به صورت پودرهای میکرونیزه در تولید آن استفاده میشود. 2-صنعت کاشی و سرامیک 3-در صنایع آرایشی و بهداشتی 4-در عایقهای صنعتی 5-در رنگ سازی 6-در تولید کرم های محافظت پوست 7-در صنعت رنگ سازی و نسوزهاو همچنین به عنوان پرکننده و دهها موارد دیگر کاربرد دارد. معدن کائولن آسمانبلاغی: معدن کائولن آسمانبلاغی در استان آذربایجانغربی و در حوزه استحفاظی شهرستان تکاب واقع گردیده است . راه دسترسی به این معدن از طرف آذربایجانغربی و شهر تکاب  امکان پذیر میباشد ، لکن مسیر راحتتر از زنجان و از طریق جاده بیجار میباشد. این معدن در سال 1380 هجری شمسی توسط یکی از همکاران این شرکت بنام مهدی پیرویان کشف و پس از آزمایشات فراوان و تحقیقات اولیه و انجام کلیه مراحل قانونی در سال 1384 پروانه بهره برداری آن اخذ و بمرور و در طی سالیان بعد نسبت به تجهیز و استخراج و فروش آن اقدام گردیده است . اغلب مصرف کنندگان این ماده معدنی خاص شرکتهای تولیدی کاشی و سرامیک میباشند و گاهاً برای لعاب و درجات پائین آن برای تولید آجرهای نسوز و موارد مشابه استفاده  میگردد.شرکتهای بزرگ تولیدی کاشی و سرامیک از مشتریان این کائولن هستند . به خاطر ضریب پایین این ماده معدنی و استحکام و مقاومتی که در تولید کاشی و سرامیک چینی بهداشتی دارد، اغلب تولیدکنندگان کاشی علاقمندند که از این کائولن مصرف نمایند ، علیرغم بیش از هزار کیلومتر مسافت این معدن تا مراکز تولید کاشی کماکان مشتریان طرفدار استفاده از این کائولن در بدنه اصلی کاشی و سرامیک تولیدی خود هستند. شرکتهای معروف و آنهایی که کاشی های اسلب و درجه یک تولید میکنند به دنبال استفاده از این ماده معدنی خاص هستند. عده ای از مصرف کنندگان و کارشناسان سرامیک اعتقاد دارند که این ماده معدنی شبیه بال کلی (Ballclay) است و مقدار زیادی از خواص بال کلی را دارد. به همین خاطر است که مصرف کنندگان به محض استفاده اولیه از این محصول حاضر نیستند خط تولیدی خود را تعویض نمایند و بدین جهت این شرکت افتخار دارد که مشتریان دائمی و همیشگی و سنتی دارد که به طور مستمر و پیوسته و در طول سال هزاران تن کائولن از معدن آسمانبلاغی برای چنین مشتریانی ارسال میشود. معدن آسمانبلاغی مشخصات ماده معدنی نام محصول کائولن کد محصول ASR1-ASR2-ASR3-ASZ کیفیت از ممتاز تا درجه 2 آنالیز شیمیایی و فیزیکی و تست های آزمایشگاهی جنس ماده از لحاظ سختی 2 تا 3 دمای ذوب 1160تا 1180 مقدار رطوبت ماده از 10 تا 15 درصد تصویر ماده معدنی مزایا شفافیت رنگ – دمای پایین نقطه ذوب و… مشتریان کارخانجات کاشی سرامیک – چینی بهداشتی – مظروف و لاستیک سازی دانه بندی یک تا ده میلیمتر قابلیت مش سازی تا رنج از 100 تا 400 مش ابعاد اصلی بیشتر کلوخه ها 5 تا 20 سانتیمتر   معدن آسمانبلاغی  و مشخصات آن مقدار ذخیره معدن 1000000 تن مساحت محدوده اکتشافی 1.877 کیلومتر مربع سال اکتشاف 14/8/1384 شماره گواهی اکتشاف 25725/110 سال بهره برداری 1395 مدت زمان بهره برداری 25 سال شماره مجوز بهره برداری 56201/110 شرکت بهره بردار شرکت صنعتی معدنی زنجان زرافشان موقعیت جغرافیایی معدن:شامل موارد محدوده 6 ضلعی به مساحت 1.877 کیلومتر مربع واقع در استان آذربایجانغربی شهرستان تکاب بخش مرکزی دهستان انصارآبادی آسمانبلاغی جاده اصلی جاده تکاب جاده فرعی روستای آسمانبلاغی تعرفه کالا — گواهی نامه ها و استانداردها — درجه بندی مواد از لحاظ کیفیت